جان ایچ آرنولد : همه مورخان مارکسیست محسوب می‌شوند
جان ایچ آرنولد : همه مورخان مارکسیست محسوب می‌شوند
جان ایچ آرنولد معتقد است که «همه مورخانی که امروزه قلم می‌زنند عملاً (و به معنای عام کلمه) مارکسیست محسوب می‌شوند». سخنی که در نگاه اول، شاید عجیب و مناقشه‌برانگیز باشد. اما به راستی چنین نیست و توضیحات بعدی او مسأله را به خوبی روشن می‌کند؛ «البته منظور این نیست که همه آن‌ها چپی هستند (ابداً) یا اینکه لزوماً دینشان را به این مشرب فکری تشخیص می‌دهند یا به یاد می‌آورند. ولی یک عنصر کلیدی اندیشه مارکس چنان با تار و پود ذهن مورخان عجین شده که امروزه دیگر عملاً به چشم نمی‌آید». کدام عنصر کلیدی تفکر؟ «این تفکر که شرایط اجتماعی و اقتصادی بر شیوه تفکر انسان‌ها در مورد خودشان، زندگی‌شان، جهان پیرامون‌شان و در نتیجه بر رفتار و کردارشان اثرگذار است». البته منظور جان ایچ آرنولد یا حتی مارکس این نیست که انسان‌ها برده بی‌چون و چرای شرایط‌شان هستند. به قول خود مارکس: انسان‌ها خود تاریخ خویش را می‌سازند، اما نه عیناً مطابق با میل و خواستشان؛ آنان تاریخ را نه تحت شرایطی که خود برگزیده‌اند، بلکه تحت شرایطی می‌سازند که مستقیماً از گذشته به حال انتقال یافته است.
جان ایچ آرنولد جنگ داخلی انگلستان را مثال می‌زند و می‌نویسد که در هر تفسیری از جنگ داخلی انگلستان یا هر موضوع دیگری، ضرورت بررسی جامعه‌ای که وقایع درون آن روی می‌دهد ضروری است و در این بررسی پرداختن به موقعیت‌های اقتصادی و علایق مردم هم باید وجود داشته باشد. بسیاری از مورخان آنچه را که در این جنگ روی داد «گذر به سرمایه‌داری» نمی‌دانند، اما تحولات اقتصادی قرن هفدهم این کشور مثل رشد جمعیت، تورم قیمت‌ها، تغییر مسیر تولید از بازارهای محلی به بازارهای سراسری را مهم می‌بینند؛ تحولی که به فقر یک قشر و افزایش ثروت قشر دیگر جامعه منجر شد و بر ناپایداری اجتماعی و وضعیت سیاسی اثر گذاشت.
پی‌نوشت: کتاب تاریخ، نوشته جان ایچ آرنولد با ترجمه احمدرضا تقاء به همت نشر ماهی منتشر شده و در بازار کتاب ایران موجود است.
