پادشاه (۲۰۱۹) ، روایتی از زندگی و زمانه هنری پنجم

پادشاه (۲۰۱۹) ، روایتی از زندگی و زمانه هنری پنجم

اختصاصی تاریخ بلاگ

یک: پادشاه (۲۰۱۹) که ابتدا اواخر تابستان ۲۰۱۹ در فستیوال فیلم ونیز ایتالیا به نمایش درآمد و بعد اوایل پاییز همان سال به روی پرده رفت یک داستان تاریخی است درباره هنری پنجم؛ شاهزاده‌ای که بزرگ‌ترین پسر هنری چهارم بود، اما پدرش بنا به دلایلی وی را مناسب جانشینی خویش ندید و پسر کوچک خود را به جایش برگزید. اما در تغییر و تحولات و حوادث بعدی، تاج و تخت به هنری رسید و او به نام هنری پنجم قدرت را در انگلیس به دست گرفت. وی منتقد جدی راه و روش پدرش در اداره کشور بود و حتی خلق‌وخوی او را هم نمی‌پسندید. از این‌رو میان این پدر و پسر فاصله عاطفی و روحی زیادی وجود داشت؛ فاصله‌ای که هیچ کدام از آن دو نه آن را انکار می‌کرد و نه پنهان می‌ساخت. هنری بیشتر دوران شاهزادگی خود را بیرون از کاخ سلطنتی، به بیهودگی و هرزگی می‌گذراند، هرچند همیشه نشانه‌های صلابت و مردانگی در وی هویدا بود. درباریان تصمیم پردش برای محروم ساختن او از تاج و تخت را دست دیدند و با آن همراهی کردند. حتی پس از آنکه هنری پنجم جای پدرش را گرفت، بسیاری از آن‌ها همچنان درباره صلاحیت و کفایت وی تردید داشتند و وی را لایق چنین مقامی نمی‌دیدند. جاه‌طلبی‌های برخی از آن‌ها که اتفاقاً چند نفرشان هم قوم و خویش خونی هنری بودند وضع را پیچیده‌تر می‌کرد. اما هنری پنجم بی‌منازع به تخت نشست، با قدرت بر امور کشور مسلط شد و حتی به کمک مردان وفادار به خود کار جنگ با فرانسوی‌ها را پیش برد. به نظر می‌رسید که وی فرمانروایی کاردان و عاقل باشد، اما سیر حوادث و آنچه پشت پرده می‌گذشت چیز دیگری را نشان می‌داد. فیلم پادشاه (۲۰۱۹) فیلمی طولانی است و شاید حتی دقایق آغازین آن برای مخاطب عام بی‌علاقه به تاریخ (یا درام جدی) خسته‌کننده باشد. اما مطمئناً برای تماشاگرانی که با حوصله و دقت داستان فیلم و کنش و واکنش‌های شخصیت‌ها را دنبال می‌کنند تجربه ناب و خاطره ماندگاری را رقم خواهد زد.

دو: ویل دورانت در اصلاح دینی (جلد ششم تاریخ تمدن) می‌نویسد که در زمان هنری چهارم دشواری‌ها چنان بالا گرفت که برای وی در مقام فرمانروا «وقت و رغبتی باقی نگذاشت که به مملکتداری بپردازد؛ خرجش از دخلش زیادتر شد؛ از روی ندانمکاری با پارلمت نزاعها کرد، و سرانجام سلطنتش در میان آشفتگی‌های مالی و محنتها و بلایای جسمانی، چون برص و پایین‌افتادگی روده راست و امراض مقاربتی به پایان آمد. و چنانکه هالینشد می‌گوید: در سن چهل و شش سالگی… با رنج و اضطراب بسیار و دلخوشی اندک… بال سفر به جانب خدا گشود». پسرش که جای خاصی در چند نمایشنامه از نمایشنامه‌های شکسپیر بلندآوازه یافت «در جوانی زندگی بی‌بند و بار خوشی داشت، و حتی یک بار برای گرفتن زمام حکومت از دست پدرش ـ پدری که امراض مختلف او را ناتوان و بی‌کفایت ساخته، لیکن همچنان به قدرت چسبیده بود ـ به توطئه برخاست». اما وی بعد از اینکه به تخت نشست «تغییر کرد و مرد دیگری شد؛ مردی که می‌کوشید شریف و موقر و با آزرم باشد». وی پیروزمندانه با فرانسوی‌ها جنگید و اقتدار خود را به شاهزادگان آلمانی تحمیل کرد. «خلاصه، وی در لشکرکشی، در تدارک آذوقه برای سپاهیانش، در عشق و محبتی که به لشکریانش داشت، و در بی‌پروایی و دلیریش در جنگ‌ها با قیصر برابری می‌کرد». اما در جوانی، زمانی که تازه سی‌وپنج سالگی را می‌گذراند بیمار شد و در تبی سوزان از دنیا رفت.

پی‌نوشت: هنری پنجم ۱۶ دسامبر ۱۳۸۶ میلادی، در قلعه‌ای در جنوب شرقی ولز متولد شد و ۳۱ اوت ۱۴۲۲ در فرانسه از دنیا رفت. وی از ۲۱ مارس ۱۴۱۳ تا پایان عمر، سلطنت کرد. فیلم پادشاه (۲۰۱۹) روایت بخشی از زندگی اوست، هرچند وجوه دراماتیک این شخصیت از نمایشنامه‌های شکسپیر سرچشمه می‌گیرد.