تقویم تاریخ

سه روز از فوت دکتر محمد مصدق می‌گذشت که گاستون فورنیه، در مقاله‌ای نسبتاً طولانی برای روزنامه لوموند از او و دوره نخست‌وزیری‌اش نوشت. این مقاله با عنوان «مردی که نفت ایران را ملی کرد؛ محمد مصدق در تهران از دنیا رفت» روز هفتم مارس ۱۹۶۷ منتشر شد.

«این بهترین چیزی است که من تاکنون نوشته‌ام»؛ چهارم مارس سال ۱۹۵۲ میلادی، ارنست همینگوی نامه‌ای برای ناشر آثارش فرستاد و به او خبر داد نوشتن نوول تازه‌اش را که پیرمرد و دریا نام دارد به پایان برده است.

می‌گویند هر کاری غیرممکن است، تا زمانی که یک نفر موفق به انجام آن شود. از آن پس آن کار را ممکن و شدنی می‌دانند. زندگی هلن کلر، و نیز آموزگار صبور و چیره‌دست او آن سالیوان، نمونه جالبی از این قاعده کلی است.

اولین روز از ماه مارس ۱۹۹۸ بود که اعلام شد فروش فیلم سینمایی تایتانیک، ساخته جیمز کامرون از مرز یک میلیارد دلار گذشت. اتفاقی که تا آن زمان در تاریخ سینما بی‌سابقه بود.

بیست و پنجم فوریه ۲۰۰۴ فیلم Passion of Christ که به فارسی مصائب مسیح ترجمه شد، در امریکا به روی پرده رفت. فیلم مصائب مسیح روایتی بود از دو روز پایانی زندگی عیسی ناصری، که مل گیبسون آن را کارگردانی می‌کرد.

محمدتقی بهار می‌نویسد «با رؤسای ژاندارم قبلاً صحبت کرده بودند که هنگام ورود قوا به پایتخت، دست درنیاورند و با قزاق‌ها برادروار رفتار کنند» و سد را مهاجمان نشوند؛ وگرنه «ژاندارم بدون شک با تکیه به شهر می‌توانست قوای خسته‌ی قزاق را در ساعت متفرق کند».

در هر عصری و در هر جامعه‌ای یک مشت روایات بی‌مأخذ و یک رشته قضاوت‌های ناشی از حب و بغض شخصی ناگهان رایج و به‌قدری تکرار می‌شوند که پس از گذشتن یکی دو نسل، جای معتقدات ملی و حقایق تاریخی را می‌گیرند، در حالی که شایسته احراز هیچ‌کدام از این دو عنوان اصیل نیستند.

سرمقاله روز ۲۱ بهمن روزنامه ستاره ایران که «ایران و جمهوریت» نام داشت نمونه جالبی از تبلیغات وسیع هواداران رضاخان برای تغییر نوع حکومت در ایران، از سلطنت مشروطه به جمهوری است.

حدود چهل سال بعد از حمله چنگیز به قلمرو خوارزمشاهیان، موج تازه‌ای از حملات مغول‌ها به غرب آغاز شد. این بار یکی از نوه‌های او به نام هولاکو، مهاجمان را فرماندهی می‌کرد.

تابستان ۱۹۴۱ نازی‌ها عملیات بزرگی را شروع کردند به قصد تسخیر مناطق نفت‌خیز قفقاز. آنان از سباستوپول گذشتند و استالینگراد را محاصره کردند. محاصره‌ای که بسیار بیشتر از محاسبات و پیش‌بینی‌های آلمانی‌ها طول کشید و به خونین‌ترین درگیری در میان نبردهای جنگ دوم جهانی تبدیل شد.