سیرک مُدرن و تاریخ آن؛ چگونه این برنامه سرگرم‌کننده شکل گرفت؟
سیرک مُدرن و تاریخ آن؛ چگونه این برنامه سرگرم‌کننده شکل گرفت؟
مرتضی میرحسینی در ستون «امروز در تاریخ» روزنامه اعتماد (شماره ۴۵۵۷) به تاریخ سیرک مُدرن می‌پردازد و نخستین اجرای این برنامه به شکل امروزی را بررسی می‌کند. وی می‌نویسد: «نهم ژانویه ۱۷۶۸ بود که نخستین سیرک مدرن، در لندن کار خود را شروع کرد. فیلیپ آستلی، افسر سواره‌نظام آن شب فقط با اجرای برنامه سوارکاری و پرش از حلقه، تماشاگران خود را سرگرم کرد. اما چندی بعد، ذوق‌زده از استقبال مردم، برنامه‌های دیگری را هم مثل اجرای دلقک و بازی با حیوانات وحشی دست‌آموز به نمایش خود افزود. البته پیش از آن هم چنین برنامه‌هایی وجود داشت و مردم هر یک از آنها را مجزا دیده یا درباره‌اش شنیده بودند. اما آستلی، همه این برنامه‌ها را یکجا جمع کرد. او از آن پس خود را وقف این کار کرد. هر چه جلوتر رفت، تغییرات بیشتری در طرح اولیه خود داد و سیرک را به گونه‌ای خاص از برنامه‌های سرگرم‌کننده تبدیل کرد. از آنجا که صحنه نمایش محوطه دایره‌ای شکل بود این برنامه سیرک نام گرفت، برگرفته از واژه سیرکلار لاتین به معنی مدور. سه سال بعد از نخستین اجرا، روی صحنه نمایش و نیز جایگاه تماشاگران سقفی کشیدند و از آن پس برنامه‌ها را در مکانی سرپوشیده اجرا کردند. به زودی سیرک‌های دیگری هم شروع به کار کردند. معمولا بلیت این نمایش‌ها به سرعت فروش می‌رفت و در روزهای نزدیک به اجرا، به دشواری جای خالی میان تماشاگران پیدا می‌شد».
اما این همه ماجرا نبود. میرحسینی در ادامه می‌نویسد: «نمایش‌های سیرک‌ها همیشه هم به این شکل مفرح و شاد نبود. مثلا زنان یا مردانی که از چاقی یا لاغری مفرط، یا نقایص طبیعی دیگر رنج می‌بردند. دوربین‌های عکاسی تصاویر برخی از این انسان‌های خاص را ثبت و ماندگار کرده‌اند: زن ریشو، مردی که پوست بدنش کش می‌آمد، مرد فیلی (که در واقع انسانی بود با چهره‌ای از ریخت افتاده)، پسر خرچنگی که پنجه‌های دستش به جای پنج انگشت فقط دو انگشت پهن داشت، دختری با پاهای بزرگ شبیه به پاهای هالک، مردی با سه پا و دختری با چهار پا. مردمی که به تماشای سیرک عجایب می‌رفتند گاهی به این انسان‌ها می‌خندیدند، گاهی هم- با اجازه صاحب سیرک یا مدیر نمایش- می‌توانستند با میوه گندیده آنان را هدف بگیرند. مسخرگی، آن هم به تلخ‌ترین شکل ممکن از بازیگران به تماشاگران منتقل می‌شد. تماشاگران پول می‌پرداختند و بلیت می‌خریدند تا انسان‌های به ظاهر زشت و متفاوت را، برای نقایصی که در آن اختیار و اراده‌ای نداشتند، تحقیر کنند. تقریبا همه این نابازیگران نگون‌بخت، انسان‌هایی بودند طرد شده از خانه و خانواده که امکان زندگی در زادگاه خودشان را نداشتند. در قرن بیستم، چنین نمایش‌هایی ممنوع و مجوز سیرک‌ها فقط به اجرای همان برنامه‌های عادی خودشان محدود شد. امروزه هر گونه رفتار خشن با حیوانات سیرک نیز ممنوع است».
از طریق این لینک می‌توانید تصاویر برخی از این انسان‌های متفاوت را ببنید:
۲۵ Photos Of “Freak Shows” That Are Thankfully A Thing Of The Past
