مضامین تاریخی در بازی‌های رایانه‌ای ـ نگاهی به نمونه‌های موفق

مضامین تاریخی در بازی‌های رایانه‌ای ـ نگاهی به نمونه‌های موفق

هشت بازی رایانه‌ای مهم با مضمون تاریخ ـ بخش سوم و پایانی

اختصاصی تاریخ بلاگ

مضامین تاریخی در بازی‌های رایانه‌ای ـ نمونه ششم: روم: جنگ تمام عیار (Rome: Total War)

تا اینجا پنج بازی مهم رایانه‌ای را که داستان‌شان به تاریخ و حوادث گذشته ارتباط پیدا می‌کرد باهم بررسی کردیم و حالا در بررسی ششمین نمونه به بازی پرطرفدار « روم: جنگ تمام عیار» می‌رسیم. ماجرای این بازی استراتژیکی به دوره جمهوری روم برمی‌گردد، یعنی دوران آغازین این دولت؛ زمانی که هنوز روم به امپراتوری تبدیل نشده بود (البته خود این واژه‌ها و اصطلاحات «جمهوری» و «امپراتوری»، آن‌هم برای یک دولت باستانی شاید کمی ما را به خطا بیندازد، اما به هرحال در کتاب‌های تاریخی همین اصطلاحات درباره روم وجود دارد). در این بازی چند جنگ از مهم‌ترین جنگ‌های رومی‌ها در آن مقطع بازسازی شده است. مثل جنگ در سرزمین گُل (فرانسه امروزی) که به اشغال بخش وسیعی از این سرزمین منجر شد؛ یا نبرد روم و کارتاژ که رویارویی پرفراز و نشیبی برای هر دو طرف بود و تا مدت‌ها برنده قطعی آن معلوم نبود، اما درنهایت با برتری رومی‌ها به پایان رسید؛ و نیز نبرد مشهور کارهه (حران) که نخستین جنگ، و البته تقابل سرنوشت‌ساز اشکانیان و رومی‌ها بود و به شکست و هزیمت سپاه روم انجامید و رود فرات را به عنوان مرز میان دولت پارت و روم تثبیت کرد. «روم: جنگ تمام عیار» اولین بار سال ۲۰۰۴ منتشر شد، اما از آن پس، هرچند سال یک بار نسخه‌های دیگری از آن ـ کم و بیش با همین شکل ـ برای کنسول‌های دیگر هم ساخته و عرضه شد. این بازی آنقدر محبوب بود که حتی نسخه‌ای از آن را برای تلفن‌های همراه هم ساختند. بسیاری از کارشناسان بازی‌های رایانه‌ای می‌گویند که «روم: جنگ تمام عیار» یکی از بهترین بازی‌هایی است که در تاریخ صنعت بازی‌های رایانه‌ای تولید شده است. آی‌جی‌ان (www.ign.com) سال ۲۰۰۵ این بازی را در فهرست صد بازی برتر گنجاند و آن را جز بیست بازی بالای این فهرست جای داد. یک آمار جالب دیگر درباره «روم: جنگ تمام عیار» اینکه فروش این بازی فقط در سال ۲۰۰۶ به حدود ۱۷ میلیون دلار رسید ـ آن‌هم فقط در خود امریکا.

*

مضامین تاریخی در بازی‌های رایانه‌ای ـ نمونه هفتم: تروپیکو ۳ (Tropico 3)

این بازی کمی با نمونه‌های قبلی متفاوت است. برخلاف آن‌ها بازسازی گذشته نیست و اشاره به یکی از حوادث و تحولات تاریخی هم محسوب نمی‌شود. هرچند با کمی تسامح، در فهرست بازی‌های رایانه‌ای با مضامین تاریخی جای می‌گیرد. داستان این بازی تک‌نفره، حکومت بر یک کشور خیالی به نام تروپیکو، واقع در حوالی جزایر کارائیب است، آن‌هم به شیوه دیکتاتوری. در واقع بازیکن در مقام دیکتاتور حاکم بر کشور، زندگی اجتماعی و اقتصادی آن را به دست می‌گیرد و کشور را به آن شکلی که وست دارد و مناسب می‌داند اداره می‌کند. وی رئیس‌جمهور است و گردش مالی، ساخت و ساز، منابع طبیعی، تشکیلات سیاسی و جامعه را در تسلط خود دارد؛ می‌تواند قوانین جدید وضع کند، به سمت بازبینی و اصلاح سیاست‌های قدیمی برود و حتی در وقت ضرورت به دیپلماسی و مذاکره روی بیاورد. به جز برخی محدودیت‌ها ـ مثلاً در منابع حیاتی یا قدرت اقتصادی ـ چیزی مانع اجرای سیاست‌ها و برنامه‌های دیکتاتور تروپیکو نیست و بازیکن هر کاری که بخواند ـ و بتواند ـ انجام می‌دهد. البته اگر سیاست‌هایش نادرست باشد و تصمیم‌هایی که می‌گیرد به بهبود وضع اقتصاد و توسعه شهرها منتهی نشود، به دردسر می‌افتد وبرای دولت و کشور مشکلات جدی پیش می‌آید. این بازی نگاه همدلانه‌ای به دیکتاتوری دارد و به زشتی‌ها و خطرات آن چندان توجهی نمی‌کند، اما درباره مسائل مختلفی که دولت‌های کوچک با آنان درگیرند چیزهای زیادی به بازیکن می‌آموزد. فروش قسمت سوم بازی تروپیکو از مرز یک میلیون نسخه گذشت و در زمان خود، یعنی بین سال‌های ۲۰۰۹ تا ۲۰۱۲ در میان محبوب‌ترین بازی‌های جای گرفت. ناگفته نماند که در سال‌های بعد قسمت‌های بعدی جدیدتری هم از این بازی به بازار عرضه شده، اما سومین بازی همچنان موفق‌ترین آنان باقی مانده است.

*

مضامین تاریخی در بازی‌های رایانه‌ای ـ نمونه هشتم: قلب‌های شجاع: جنگ بزرگ (Valiant Hearts: The Great War)

اجازه بدهید بررسی خودمان را با بازی «قلب‌های شجاع: جنگ بزرگ» به پایان ببریم. این بازی فکری و ماجراجویانه سال ۲۰۱۴ آماده و عرضه شد و چنان که از عنوانش هم پیداست به جنگ اول جهانی ارتباط می‌یابد. این بازی چهار شخصیت اصلی دارد که هرکدام مهارت‌ها و مأموریت‌های متفاوت با دیگران دارند: امیل فرانسوی، داماد آلمانی‌اش کارل، فردی سرباز امریکایی، و پرستار بلژیکی آنا. سگی به نام والت هم شخصیت اصلی را همراهی می‌کند و او را در حل معماهای بازی یاری می‌دهد. داستان اصلی، کوشش برای رساندن سرباز جوان و عاشق آلمانی به دلبرش است؛ و در مسیر حوادث با مضامینی مثل بقا، فداکاری و دوستی و همدلی نیز مواجه می‌شویم. برخلاف تصاویر مفرح و جالب «قلب‌های شجاع: جنگ بزرگ»، این بازی بسیار جدی و عمیق است و در هر مرحله به برخی از واقعیت‌های جنگ اول جهانی اشاره دارد. منتقدان زیادی، هر کدام به دلیلی این بازی را تحسین کرده‌اند و درباره مزایا و ویژگی‌های آن نوشته‌اند. مثلاً کارولین پتیت در گیم‌اسپات (www.GameSpot.com) به ترکیب به جا و به اندازه صحنه‌های ملایم و بخش‌های جنگی اشاره دارد، ویژگی‌ای که مانع یکنواخی بازی می‌شود. یا کریس کارتر در دستراکتوید (www.Destructoid.com) مضامین دوستی و اهمیت خانواده را که در این بازی وجود دارد می‌ستاید. نسخه‌های مختلف این بازی برای کنسول‌های پرطرفدار موجود است و طبق آمارها تاکنون حدود ۲ میلیون نسخه از کل آن‌ها به فروش رفته است.