صوفی رازی و روایتی مختصر از زندگی علمی این دانشمند مسلمان
صوفی رازی و روایتی مختصر از زندگی علمی او
مرتضی میرحسینی در یادداشتی در روزنامه اعتماد (شماره ۴۵۲۹) به مناسبت سالروز تولد عبدالرحمن صوفی رازی ، ستاره‌شناس شهیر عصر آل‌بویه می‌نویسد: [صوفی رازی] مانند اغلب فرهیختگان آن روزگار به چند زبان مسلط بود و برای مطالعه آثار به‌جای مانده از دانشمندان غربی و شرقی نیازی به واسطه نداشت. تا مدتی چند رشته مختلف را دنبال می‌کرد، اما هرچه جلوتر رفت، بیشتر و بیشتر به نجوم دل بست و تقریبا از نیمه‌های جوانی فقط روی آن متمرکز شد. ابتدا با شیفتگی و بعد با نگاهی انتقادی و سختگیرانه با میراث علمی پیشینیان مواجه شد و رفته‌رفته نقایص کار آنان را دریافت. سرانجام به مرز دانش رسید و چنان‌که جاه‌طلبی مشروع مردان علم اقتضا می‌کرد گامی بلند برای عبور از این مرز برداشت، چون راه و روش گذشتگان را منسوخ می‌دید، روش‌ها و ابزارهای تازه‌ای برای دیدن آسمان و رخنه در ناشناخته‌های جهان به کار گرفت.
عمدتا مشاهدات و مطالعات خود را در فارس، در رصدخانه فیروزآباد انجام می‌داد. اما گفته‌اند که یک‌بار به امید ایستادن در نقطه‌ای بهتر برای دیدن آسمان به یمن رفت. همان‌جا بود که کهکشان نزدیک به کهکشان راه شیری را دید و آن را البکر نامید (همان که امروزه ابر ماژلانی بزرگ خوانده می‌شود). مشهورترین کتاب او نیز صورالکواکب است که یکی از سه شاهکار به‌جای مانده از دانشمندان مسلمان در ستاره‌شناسی محسوب می‌شود. صوفی رازی به زبان عربی، زبان علمی آن روزگار می‌نوشت و از این رو برخی‌ها -ازجمله چند دانشنامه قدیمی- به خطا او را دانشمندی عرب می‌دانند.
بیشتر عمرش را مقیم فارس بود و سرانجام اواخر بهار ۳۶۵ در شیراز از دنیا رفت. درک اهمیت و نقش او در دانش نجوم و مرور دستاوردهای علمی‌اش، جز با داشتن حداقلی از اطلاعات در این زمینه ممکن نیست. فقط اشاره به این نکته ضروری است که هرچند غربی‌ها -کمی به عمد و کمی از روی بی‌اطلاعی- مکتوباتش را نادیده گرفتند و برای مدتی طولانی به میراث او بی‌اعتنا ماندند، اما اکنون صوفی رازی نامی محترم در تاریخ علم و یکی از مفاخر تاریخ نجوم شناخته می‌شود. یکی از دهانه‌های ماه نیز به افتخار او دهانه صوفی نامگذاری شده است.
متن کامل این یادداشت را از سایت روزنامه اعتماد بخوانید:
اگر به ستاره‌شناسی علاقه دارید، می‌توانید این یادداشت سایت ما را نیز بخوانید:
